W pierwszym półroczu 2018 r. w sektorze usług pracowało 58,4% zatrudnionych (GUS, Aktywność ekonomiczna ludności Polski – I kwartał 2018 r.) i z roku na rok znajduje w nim zatrudnienie coraz więcej osób. Dynamiczny rozwój m.in. takich branż jak SSC/BBPO czy IT powoduje, że zatrzymanie pracowników jest coraz trudniejsze. Potwierdza to również nasze badanie Wskaźniki HR 2018.

Rezygnacje pracowników są coraz częstsze

Rotacja w sektorze usług od lat stanowiła poważniejszy problem niż w innych sektorach gospodarki. W 2017 r. wzrosła o 3,5 p.p. i była wyższa o 2,5 p.p. od średniej ogólnopolskiej. Za wysoką rotację w tym sektorze odpowiada głównie duża ilość rezygnacji pracowników. W 2017 r. wartość tego wskaźnika wzrosła aż o 30% i była niemal dwukrotnie wyższa niż w sektorze produkcji. Wysoki odsetek dobrowolnych odejść pracowników powodował, że firmy rzadko decydowały się na zwolnienie pracowników.
Z drugiej strony, warto podkreślić, że czas jaki firmy potrzebowały na zatrudnienie pracownika nieznacznie skrócił się w porównaniu do 2016 r. i to niezależnie od poziomu stanowiska, na które poszukiwano pracownika. Jest to o tyle zaskakujące, że w odniesieniu do danych ogólnopolskich zaobserwowaliśmy zapełnienie odwrotne zjawisko: wydłużenie czasu rekrutacji.

Sytuacja ekonomiczna firm z sektora usług jest coraz lepsza

Dla sektora usług ubiegły rok był bardzo dobry, na co wskazują rosnące wskaźniki produktywności pracowników. W porównaniu do 2016 r. wzrósł zarówno średni przychód przypadający na pracownika, jak i średni przychód przypadający na 1 PLN zainwestowaną w wynagrodzenia.
Nieco gorzej wyglądała kwestia w przypadku wskaźników rentowności. Z jednej strony nastąpił wzrost wskaźnika rentowności pracowników (zysk netto przypadający na pracownika). Z drugiej – spadek wskaźnika rentowności nakładów na wynagrodzenia (zysk netto przypadający na 1 PLN zainwestowaną w wynagrodzenia pracowników). Obniżenie rentowności nakładów na wynagrodzenia jednak nie dziwi, gdy spojrzymy na wzrost płac w tym sektorze (o 10%). Duża dynamika zmian poziomu wynagrodzeń musiała odbić się obniżeniem wskaźnika ich rentowności.

Firmy coraz mniej inwestują w szkolenia

Nasze badanie pokazało, że firmy są coraz mniej skłonne do ponoszenia wydatków na szkolenia. Spadki odnotowaliśmy w odniesieniu do niemal wszystkich wskaźników w tym zakresie. O 12% obniżył się średni planowany budżet na szkolenia, a o 15% wykorzystany na pracownika. Jeszcze większa zmiana nastąpiła w odniesieniu od wykorzystania budżetu szkoleń na przeszkolonego pracownika – aż o 20%.
Konsekwencją niższych nakładów na szkolenia było skrócenie czasu, w których pracownicy uczestniczyli w szkoleniach – o ponad 2 godziny.

Podsumowanie

Zmiany obserwowane w sektorze usług, zwłaszcza te związane z dalszym rozwojem nowoczesnych usług biznesowych wskazują, że problemy w HR będą się pogłębiać. Rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowaną kadrę będzie stawiać HR-owców przed nowymi wyzwaniami, m.in. koniecznością koncentrowania się na zwiększaniu retencji pracowników czy sprostaniu rosnącej presji płacowej. Skuteczność tych starań będzie zależeć od tego czy będą one stanowić szybką odpowiedź na zmiany zachodzące na rynku pracy. Aby tak było konieczne obserwowanie rynku pracy i regularny pomiar wskaźników HR.